Data Protection Bill: లోక్‌సభ సోమవారం డిజిటల్ పర్సనల్ డేటా ప్రొటెక్షన్ బిల్లు, 2023ని వాయిస్ ఓటుతో ఆమోదించింది. ఈ బిల్లును ఆగస్టు 3న లోక్‌సభలో ఎలక్ట్రానిక్స్ మరియు ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ మంత్రి అశ్విని వైష్ణవ్ ప్రవేశపెట్టారు. వ్యక్తుల డిజిటల్ డేటాను దుర్వినియోగం చేసినందుకు లేదా రక్షించడంలో విఫలమైన సంస్థలపై రూ. 250 కోట్ల వరకు జరిమానాను ప్రతిపాదిస్తూ, భారతీయ పౌరుల గోప్యతను కాపాడేందుకు ఈ బిల్లు ప్రయత్నిస్తుంది. గోప్యత హక్కు ని ప్రాథమిక హక్కుగా సుప్రీంకోర్టు ప్రకటించిన ఆరేళ్ల తర్వాత వచ్చిన బిల్లు ఆన్‌లైన్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌ల ద్వారా వ్యక్తుల డేటా దుర్వినియోగాన్ని అరికట్టడానికి నిబంధనలను కలిగి ఉంది.
బిల్లులోని ముఖ్యాంశాలు..(Data Protection Bill)
వ్యక్తులు తమ వ్యక్తిగత డేటాను రక్షించుకునే హక్కు మరియు చట్టబద్ధమైన ప్రయోజనాల కోసం అటువంటి వ్యక్తిగత డేటాను ప్రాసెస్ చేయవలసిన అవసరం రెండింటినీ గుర్తించే పద్ధతిలో డిజిటల్ వ్యక్తిగత డేటాను ప్రాసెస్ చేయడం కోసం బిల్లు ఉద్దేశించబడింది.
భారతదేశంలోని డిజిటల్ వ్యక్తిగత డేటాను ఆన్‌లైన్‌లో లేదా ఆఫ్‌లైన్‌లో సేకరించి డిజిటలైజ్ చేసిన చోట డిజిటల్ వ్యక్తిగత డేటా ప్రాసెసింగ్‌కు బిల్లు వర్తిస్తుంది. భారతదేశంలోని వ్యక్తులకు వస్తువులు లేదా సేవలను అందించడం కోసం ఇది భారతదేశం వెలుపల అటువంటి ప్రాసెసింగ్‌కు కూడా వర్తిస్తుంది.
వ్యక్తిగత డేటా ఒక వ్యక్తి యొక్క సమ్మతిపై చట్టబద్ధమైన ప్రయోజనం కోసం మాత్రమే ప్రాసెస్ చేయబడుతుంది. వ్యక్తి ద్వారా స్వచ్ఛందంగా డేటాను పంచుకోవడం లేదా అనుమతులు, లైసెన్స్‌లు, ప్రయోజనాలు మరియు సేవల కోసం రాష్ట్రంచే ప్రాసెస్ చేయడం వంటి పేర్కొన్న చట్టబద్ధమైన ఉపయోగాలకు సమ్మతి అవసరం లేదు.
డేటా విశ్వసనీయులు డేటా యొక్క ఖచ్చితత్వాన్ని నిర్వహించడానికి, డేటాను సురక్షితంగా ఉంచడానికి మరియు దాని ప్రయోజనం నెరవేరిన తర్వాత డేటాను తొలగించడానికి బాధ్యత వహిస్తారు.
బిల్లులోని నిబంధనలను పాటించకపోవడంపై తీర్పునిచ్చేందుకు కేంద్ర ప్రభుత్వం డేటా ప్రొటెక్షన్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఇండియాను ఏర్పాటు చేస్తుంది. డేటా ప్రొటెక్షన్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఇండియా సభ్యులు రెండేళ్ళ కాలవ్యవధికి, తిరిగి నియామకం కోసం ఎంపిక చేయబడతారు.
సంరక్షకుల సమ్మతి తర్వాత పిల్లల డేటా మరియు శారీరకంగా వైకల్యం ఉన్న వ్యక్తుల డేటా తప్పనిసరిగా ప్రాసెస్ చేయబడాలి.
నోటిఫికేషన్ ద్వారా కేంద్ర ప్రభుత్వం పరిమితం చేసిన దేశాలకు మినహా వ్యక్తిగత డేటాను భారతదేశం వెలుపల బదిలీ చేయడానికి బిల్లు అనుమతిస్తుంది.
డేటా ప్రిన్సిపాల్ యొక్క హక్కులు మరియు డేటా విశ్వసనీయుల బాధ్యతలు (డేటా భద్రత మినహా) పేర్కొన్న సందర్భాలలో వర్తించవు.
వ్యక్తి యొక్క సమ్మతిని పొందిన తర్వాత వ్యక్తిగత డేటా చట్టబద్ధమైన ప్రయోజనం కోసం మాత్రమే ప్రాసెస్ చేయబడుతుంది. సమ్మతి కోరే ముందు నోటీసు ఇవ్వాలి.
పిల్లల కోసం బాధ్యతలను నెరవేర్చనందుకు రూ. 200 కోట్ల వరకు మరియు డేటా ఉల్లంఘనలను నిరోధించడానికి భద్రతా చర్యలు తీసుకోకపోతే రూ. 250 కోట్లు వంటి వివిధ నేరాలకు జరిమానాలను బిల్లు నిర్దేశిస్తుంది. విచారణ జరిపిన తర్వాత బోర్డు జరిమానాలు విధిస్తుంది.