National Quantum Mission: నేషనల్ క్వాంటం మిషన్ (NQM)కి కేంద్ర క్యాబినెట్ బుధవారం ఆమోదం తెలిపింది, క్వాంటం టెక్నాలజీలలో పరిశోధన మరియు అభివృద్ధిలో పాల్గొన్న మొదటి ఆరు ప్రముఖ దేశాలలో భారతదేశాన్ని చేర్చింది.
NQM, 2023 – 2031 సమయంలో ప్లాన్ చేయబడింది, దీని విలువ రూ. 6,003.65 కోట్లు మరియు క్వాంటం రంగంలో భారతదేశ పరిశోధన మరియు అభివృద్ధిని బలోపేతం చేయడంతోపాటు దేశీయంగా క్వాంటం-ఆధారిత (భౌతిక క్విట్) కంప్యూటర్లను అత్యంత సురక్షితమైన పద్ధతిలో నిర్వహించడానికి మరింత శక్తివంతంగా నిర్మించడం కోసం కృషి చేస్తుంది. దీనిపై సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ (DST) శాఖ మంత్రి డాక్టర్ జితేంద్ర సింగ్ మాట్లాడుతూ భారతదేశం క్వాంటం లీప్ని సాధించడంలో జాతీయ క్వాంటం మిషన్ సహాయం చేస్తుంది. ఇది హెల్త్కేర్ మరియు డయాగ్నోస్టిక్స్, డిఫెన్స్, ఎనర్జీ మరియు డేటా సెక్యూరిటీ నుండి విస్తృత స్థాయి అప్లికేషన్లను కలిగి ఉంటుందని తెలిపారు.
డిపార్టుమెంట్ ఆఫ్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ ఈ జాతీయ మిషన్కు నాయకత్వం వహిస్తుంది, దీనికి ఇతర విభాగాలు మద్దతు ఇస్తాయి. ప్రస్తుతం, యూఎస్, కెనడా, ఫ్రాన్స్, ఫిన్లాండ్, చైనా మరియు ఆస్ట్రియాలో క్వాంటం టెక్నాలజీలలో ఆర్ అండ్ డి పనులు జరుగుతున్నాయి.NQM మొదటి మూడు సంవత్సరాలలో గ్రౌండ్ స్టేషన్ మరియు 3,000 కి.మీ.తో ఉన్న రిసీవర్ మధ్య ఉపగ్రహ ఆధారిత సురక్షిత కమ్యూనికేషన్లను అభివృద్ధి చేస్తుంది. భారతీయ నగరాల్లో ఉపగ్రహ ఆధారిత కమ్యూనికేషన్ కోసం, NQM 2,000కిమీల కంటే ఎక్కువ క్వాంటమ్ కీ పంపిణీని ఉపయోగించి కమ్యూనికేషన్ లైన్లను ఏర్పాటు చేస్తుంది. సుదూర క్వాంటం కమ్యూనికేషన్ కోసం, ముఖ్యంగా ఇతర దేశాలతో, రాబోయే సంవత్సరాల్లో పరీక్షలు నిర్వహించబడతాయి.
రాబోయే ఎనిమిది సంవత్సరాలలో అభివృద్ధి చేయబడిన 50 – 1000 క్విట్ల మధ్య భౌతిక క్విట్ సామర్థ్యాలతో క్వాంటం కంప్యూటర్లను (క్విట్) అభివృద్ధి చేయడంపై మిషన్ దృష్టి సారిస్తుంది. మూడు సంవత్సరాలలో 50 భౌతిక క్విట్ల వరకు కంప్యూటర్లు, ఐదేళ్లలో 50 – 100 భౌతిక క్విట్లు మరియు ఎనిమిదేళ్లలో 1000 భౌతిక క్విట్ల వరకు కంప్యూటర్లు అభివృద్ధి చేయబడతాయి.NQM కింద, క్వాంటం కంప్యూటింగ్, క్వాంటం కమ్యూనికేషన్, క్వాంటం సెన్సింగ్ మరియు మెట్రాలజీ మరియు క్వాంటం మెటీరియల్ మరియు పరికరాలు అనే నాలుగు విస్తృత థీమ్లు ఉంటాయి. ఈ పరిశోధనా రంగంలో ఇప్పటికే పని చేస్తున్న పరిశోధనా సంస్థలు మరియు ఆర్ అండ్ డి కేంద్రాలలో ప్రతి ఒక్కరికీ థీమాటిక్ హబ్ ఏర్పాటు చేయబడుతుంది.దేశంలో క్వాంటం టెక్నాలజీకి అనుకూలమైన పర్యావరణ వ్యవస్థను నిర్మించే దిశగా కృషి చేయడమే ఈ ప్రయత్నంఅని డాక్టర్ సింగ్ పేర్కొన్నారు.